پارازیتوئیدهای زنبورهای گالزای بلوط در استان لرستان

این بررسی طی سالهای 1384-1382 به منظور جمع‌آوری و شناسایی جوامع پارازیتوئیدهای زنبورهای گالزای خانواده Cynipidae روی دو گونه بلوط، Quercus infectoria و  Q. brantiiدر استان لرستان انجام گرفت. در این استان سه منطقه، قلایی واقع در شمال غربی استان، نوژیان واقع در جنوب شرقی و شوراب واقع در جنوب غربی شهر خرم آباد برای نمونه برداری انتخاب گردید. زمان نمونه‌برداری با توجه به شرایط آب و هوایی استان به گونه‌ای انتخاب ‌شد که در زمان نمونه‌برداری، گالها مرحله بلوغ خود را طی کنند. گالها پس از جمع‌آوری در کیسه‌های نایلونی قرار داده شده و به همراه برچسب مشخصات به آزمایشگاه منتقل می‌شدند. نمونه ها در شرایط آزمایشگاه قرار داده ‌شدند. نمونه‌ها هر چهار روز یکبار مورد بررسی قرار گرفته و حشرات خارج شده از گالها بر اساس خانواده، جنس و گونه تفکیک و به همراه مشخصات مربوطه به شیشه حاوی الکل 75 درصد منتقل ‌شدند. در این بررسی 19 گونه زنبور پارازیتوئید متعلق به 12 جنس و 6 خانواده، از بالا خانواده Chalcidoidea با تعداد گونه متفاوت، از روی 22 نوع گال مختلف ایجاد شده توسط زنبورهای گالزای خانواده Cynipidae، روی دو گونه بلوط Q. infectoria (10 گال) و Q. brantii (12 گال) جمع‌آوری گردید. خانواده Eulophidae با 4 جنس و 6 گونه، دارای بیشترین تعداد گونه در میان خانواده‌های جمع‌آوری شده است. پس از آن، خانواده‌های Torymidae و Eurytomidae هر یک با دو جنس و به ترتیب با 5 و 3 گونه قرار دارند. خانواده‌های Ormyridae (یک جنس) و Pteromalidae (دو جنس) هر کدام با دو گونه و در نهایت خانواده Eupelmidae تنها با یک گونه از کمترین تعداد گونه برخوردار بود. از 19 گونه زنبور پارازیتوئید جمع‌آوری شده، 16 گونه روی گالهای بلوط Q. brantiiو 9 گونه روی Q. infectoriaفعالیت می‌کنند. از این تعداد 3 گونه، به طور اختصاصی روی گالهای Q. infectoria، 10 گونه فقط روی گالهای بلوط Q. brantii و 6 گونه نیز به صورت مشترک گالهای زنبورهای Cynipidae را روی هر دو گونه بلوط پارازیته می‌کنند. نتایج ارائه شده نشان می‌دهد که وجود نسلهای جنسی (گالهای بهاره) و غیرجنسی (گالهای تابستانه-پاییزه) زنبورهای گالزا، مهمترین عامل در افزایش تعداد و تنوع گونه‌های پارازیتوئید روی بلوط Q. brantiiدر مقایسه باQ. infectoriaمی‌باشد.